Onderzoeker Irene Huenges Wajer: “Zoek jouw balans in prikkels”

‘Overprikkeld? Stel je niet zo aan!’ Wie met overprikkeling te maken krijgt, heeft vaak ook te maken met onbegrip en veel misvattingen. Daarom vindt Irene Huenges Wajer, onderzoeker en klinisch neuropsycholoog, het belangrijk dat er meer begrip en erkenning komt voor overprikkeling. Als ambassadeur voor de campagne ‘aandacht voor overprikkeling’ van de Hersenstichting zet zij zich hier graag voor in.

Veel mensen met een hersenaandoening hebben last van overprikkeling. En ervaren daardoor ook vaak onbegrip, vertelt Irene. “Er zijn nogal wat misverstanden over overprikkeling. Bijvoorbeeld dat mensen zich aanstellen als ze toegeven overprikkeld te zijn. Het is moeilijk te begrijpen als je zelf geen last hebt van overprikkeling. Mensen denken vaak dat overprikkeling altijd te maken heeft met te véél prikkels, maar ook dit is niet waar. Het kan ook komen door de intensiteit van een prikkel. Bijvoorbeeld een hard geluid, zoals het geluid van bestek op een bord. Of te fel licht van een computerscherm. Welke prikkels in welke situatie voor overprikkeling zorgen, kan dus sterk tussen mensen verschillen.” 

Prikkels vermijden, ja of nee?

En zo noemt Irene nog andere voorbeelden. “Mensen denken vaak dat je, als je snel overprikkeld bent, maar het beste situaties met veel prikkels kan vermijden. Ook dit is weer niet helemaal waar. Vreemd genoeg kan veel vermijding er ook weer voor zorgen dat je juist gevoeliger wordt voor deze prikkels. Denk bijvoorbeeld aan een klok aan de muur. Wanneer je deze klok net nieuw hebt, hoor je het getik van de klok en kun je hier last van hebben. Na enige tijd zul je merken dat er gewenning optreedt en je de klok niet meer constant hoort. Blootstelling aan prikkels zorgt er dus voor dat je aan prikkels went en is daarom net zo belangrijk als het vermijden van té veel of té intense prikkels. Het is de kunst om een juiste balans in te vinden tussen veel en weinig prikkels.”

Krijg inzicht in je behoeften

Irene begrijpt hoe lastig het is voor mensen die last hebben van overprikkeling om te gaan met de misvattingen die erover bestaan. Juist dat onbegrip motiveert haar om onderzoek te doen naar overprikkeling en de gevolgen ervan. Zodat ze deze mensen handvatten kan geven voor de toekomst. “Het is allereerst belangrijk inzicht te krijgen in welke prikkels in welke situaties voor overprikkeling zorgen. Ben je bijvoorbeeld gevoelig voor licht? Of juist voor geluid of andere soorten prikkels? Als je weet wanneer jij overprikkeld raakt, kun je gaan kijken hoe je deze prikkels kunt doseren. Vervolgens is het handig te weten hoe jij juist ‘ontprikkelt’. Ook dit is weer voor iedereen anders. De een komt tot rust door een wandeling in de natuur, de ander ontspant door te luisteren naar muziek.”

Erkenning

“Wat prikkels met je doen, kan trouwens door een hersenaandoening veranderen”, zegt Irene. Dat is voor haar deels ook reden zich in te zetten voor de campagne ‘aandacht voor overprikkeling’ van de Hersenstichting. “Door een hersenaandoening kun je ineens anders functioneren. Het is soms een hele zoektocht voor iemand om weer een weg te vinden daarin. Als je ineens veel last hebt van bijvoorbeeld overprikkeling, is het lastig daarmee om te gaan. Het krijgen van erkenning en begrip van mensen in je omgeving is heel belangrijk. Het kan je helpen om te blijven zoeken naar een manier van omgaan met de gevolgen van een hersenaandoening.”

Liever luisteren dan lezen?

In deze prikkelvriendelijke versie van Tussen je oren vertelt Irene wat wetenschappelijk onderzoek ons laat zien over prikkelgevoeligheid en overprikkeling bij mensen met een (niet-aangeboren) hersenaandoening, maar ook bij mensen met gezonde hersenen. 

Beluister de podcast met Irene

Aan de slag met jouw overprikkeling

Heb jij last van overprikkeling door een hersenaandoening? Ga dan aan de slag met het PrikkelPlan. Met deze online tool ontdek je hoe overprikkeling er bij jou uitziet en wat jou kan helpen.

Aan de slag