Onderzoek naar stamceltherapie voor pasgeborenen met hersenschade

Onderzoekers van het UMC Utrecht hebben groen licht gekregen voor een nieuwe studie naar stamceltherapie voor pasgeborenen met hersenschade. Dankzij een subsidie van in totaal 5 miljoen euro van Zorginstituut Nederland, ZonMw de Hersenstichting en de Vrienden UMC Utrecht & Wilhelmina Kinderziekenhuis, kan de werkzaamheid van deze veelbelovende therapie nu worden getest. De studie, genaamd iSTOP-CP, wordt ook gesteund door het Maastricht UMC+, met wie het UMC Utrecht een langlopende samenwerking heeft op dit onderzoek.

Baby’s met een herseninfarct of met zuurstoftekort tijdens de bevalling kunnen ernstige schade aan hun hersenen oplopen. Deze schade kan leiden tot blijvende neurologische problemen, zoals cerebrale parese (CP), wat de motoriek en ontwikkeling van het kind negatief beïnvloedt. Helaas is er momenteel geen effectieve behandeling beschikbaar voor baby’s met hersenschade, waardoor zij vaak levenslang afhankelijk zijn van zorg en ondersteuning.

Effectiviteit testen

Dankzij een eerdere subsidie van ZonMw ontwikkelden de onderzoeksgroepen van neurowetenschapper Cora Nijboer en kinderarts en hoogleraar Manon Benders van het UMC Utrecht een nieuwe therapie op basis van neusdruppels, met daarin zogeheten ‘mesenchymale stamcellen’, afkomstig van gezonde donoren. “Mesenchymale stamcellen staan erom bekend dat ze veel gunstige stoffen zoals groeifactoren uitscheiden”, legt Nijboer uit. “Ze kunnen helpen om ontstekingen te verminderen, wat cruciaal is voor het herstel van hersenweefsel. Daarnaast hebben de stamcellen regeneratieve eigenschappen, waardoor ze de aanmaak van nieuwe hersencellen stimuleren en zo bijdragen aan herstelprocessen in de hersenen.” Dit werd allereerst in Nijboer’s laboratorium aangetoond.

In de daaropvolgende veiligheidsstudie dienden de onderzoekers de stamcellen zonder bijwerkingen toe aan tien pasgeborenen met een herseninfarct. Hoewel dit onderzoek niet gericht was op de effectiviteit van de therapie, maar op de veiligheid, stemde de ontwikkeling van de tien behandelde kindjes positief. Dankzij deze nieuwe subsidie kunnen Benders en Nijboer de iSTOP-CP studie, die moet uitwijzen hoe effectief de stamceltherapie daadwerkelijk is, nu starten.

Stamcel of placebo

In totaal gaan de onderzoekers 162 baby’s die rondom de geboorte hersenschade oplopen in hun studie opnemen. Deze kinderen moeten nog geboren worden. “Binnen zeven dagen na de geboorte behandelen we de baby’s met stamcellen of een placebo”, aldus Manon Benders. “We evalueren de effectiviteit van de therapie aan de hand van hun motorische en cognitieve ontwikkeling op de leeftijd van 24 maanden.”

Als de nieuwe studie positieve resultaten oplevert, kan de stamceltherapie een grote impact hebben op de behandeling van hersenschade bij pasgeborenen. De resultaten worden samengenomen met een gezondheidseconomische impactanalyse die gemaakt wordt door onderzoeker Renske ten Ham, ook werkzaam in het UMC Utrecht. Op basis van al deze informatie wordt bepaald of de therapie een standaardbehandeling binnen de Nederlandse neonatale zorg wordt.

De iSTOP-CP-studie gaat in oktober 2025 van start.