Luie puber? Of serieus probleem?

Jongeren, met name in de puberteit, hebben te lijden onder een slechte nachtrust. 16% van de pubers heeft moeite met in slaap komen, ongeveer 25% heeft moeite met doorslapen en 44% van de jongeren wordt niet uitgerust wakker. Vrouwen slapen gemiddeld genomen slechter dan mannen, en dit verschil start al in de puberteit.  

In de puberteit vinden veel veranderingen plaats in de hersenen. Dit heeft ook invloed op de biologische klok, waardoor pubers van nature meer avondmensen worden. Tegelijkertijd worden ze ’s ochtends gewoon op school verwacht. Dat, in combinatie met een steeds rijker en veeleisender sociaal leven, zorgt ervoor dat jongeren geen goede nachtrust hebben. Jongeren liggen wakker omdat ze piekeren, ze tot laat met huiswerk bezig zijn en te veel tijd op schermen doorbrengen.   

Slaaptekort bij jongeren hangt samen met cognitieve problemen, psychische klachten zoals angst en depressie, en gedragsproblemen, zoals risicogedrag. Verder zijn er aanwijzingen dat door slaaptekort ook middelengebruik (roken en alcohol) en schoolprestaties nadelig beïnvloed kunnen worden.

Wat kun je zelf doen?

Jongeren die goed slapen, voelen zich beter. Ze zitten beter in hun vel, kunnen zich beter concentreren en hebben minder last van stress. Om beter te slapen, kunnen jongeren best wat hulp gebruiken. Bijvoorbeeld als het gaat om huiswerkplanning, schermen wegleggen, piekerklachten of bedtijden. Meer over jongeren en slaap en concrete tips lees je via Slaap en jongeren.

Wil je als ouder de slaapkwaliteit van jouw kind verbeteren? Doe dan samen de SlaapChallenge en werk in 6 uitdagingen aan een goede nachtrust, meer structuur in de dag en ruimte om op te laden.

Wat doet de Hersenstichting?

We willen jongeren helpen beter te slapen en hun ouders en omgeving handvatten bieden hen hierin te begeleiden. Met als doel om ernstige slaapproblemen te voorkomen en de jongeren fysiek en mentaal zo gezond mogelijk te houden. We doen dit door middel van voorlichtingsprojecten en we ondersteunen het onderzoeksproject Charge Your Brainzzz.

Vragen en antwoorden over tieners en slaap

Hoeveel uur slaap hebben tieners nodig?

Tieners tot en met 13 jaar hebben gemiddeld 9 tot 11 uur slaap nodig. Vanaf 14 jaar is dit ongeveer 8 tot 10 uur slaap per nacht. Tijdens die uren slaap, wordt alle informatie van de dag verwerkt, het lichaam krijgt tijd om te herstellen én er worden groeihormonen aangemaakt. Het gaat niet alleen om hoeveelheid uren die je tiener slaapt: de hersenen en lichaam eisen ook regelmaat. Het is daarom belangrijk om iedere dag om ongeveer dezelfde tijd naar bed te gaan, om zo een goed ritme te creëren. Ook moet je tiener overdag voldoende bewegen én een moment van rust creëren voor het slapengaan, om zo heerlijk naar dromenland af te kunnen reizen en goede nachten te kunnen maken.
Waarom is mijn tiener ’s ochtends niet uit bed te krijgen?

In de puberteit vindt een verschuiving plaats in het slaap-waakritme. In sommige gevallen komt bij pubers de aanmaak van het hormoon melatonine later op gang. Dit hormoon is belangrijk voor een goed ritme. Een puber kan dan last krijgen van een vertraagde-slaapfasesyndroom. De hersenen sturen het signaal om te gaan slapen dan te laat. Hierdoor hebben ze moeite met in slaap vallen. 

Door hormonale en sociale veranderingen gaan veel pubers later naar bed. Dingen zoals in de avond sporten, werken en afspreken met vrienden spelen hierin een steeds belangrijkere rol. Ook sociale media en het computer- en mobiele telefoongebruik zorgen ervoor dat pubers laat gaan slapen. Ze veranderen in ‘avondmensen’. De schooltijden veranderen alleen niet mee. Doordat pubers later naar bed gaan, maar nog steeds vroeg op moeten om naar school te gaan, kan er een slaaptekort optreden. Lees hier meer over slaap en jongeren.
Wat gebeurt er met de hersenen als een tiener te weinig slaapt?
Goede nachtrust is nodig om gezond te blijven, te groeien, te kunnen leren en lekker in je vel te zitten… Voor tieners is slaap extra belangrijk, omdat hun hersenen en lichaam nog volop in ontwikkeling zijn. Zonder voldoende slaap kunnen ze de informatie die ze overdag hebben geleerd niet verwerken; van gitaarles, sportoefeningen, of de wiskundeles. Bovendien voelen tieners zich na een goede nacht vrolijker, fitter en gelukkiger.

Iedere tiener heeft weleens stress of een slechte nacht. Als dat af en toe voorkomt, is dat geen probleem. Wanneer dit vaker gebeurt, kan het wel een probleem worden. Een tiener kan dan last hebben van het volgende:
- Slechtere concentratie en daardoor verminderde schoolprestaties.
- Vermoeid ‘hangen’ en geen energie hebben.
- Somber zijn en nergens zin in hebben.
- Sneller geïrriteerd, boos of zelfs agressief worden.
- Druk/risicovol gedrag vertonen (bv roken, drugs).
- Vaker ziek en/of klagen, bijvoorbeeld over aanhoudende hoofdpijn.
- Wallen onder de ogen en er slecht uitzien.

Luie puber? Of serieus probleem?

Wat kun je zelf doen?

Wat doet de Hersenstichting?

Vragen en antwoorden over tieners en slaap

Een rib uit m’n lijf

Renate: “Blijf de kleine dingen in het leven waarderen”