2 miljoen voor interventies op de neuropsychologische gevolgen van hersenaandoeningen

De Hersenstichting heeft 2 miljoen euro, verdeeld over zes projecten, toegekend voor interventies op de neuropsychologische gevolgen van hersenaandoeningen. Binnen het budget van 1,2 miljoen zijn 4 projecten toegekend die de effectiviteit van bestaande interventies onderzoeken die klachten verminderen en/of functioneren verbeteren, met als doel deze interventies beschikbaar te maken voor een bredere patiëntengroep. De overige € 800.000 gaat naar 2 projecten die nieuwe interventies ontwikkelen. Deze nieuwe interventies zijn innovatief en hebben aantoonbare meerwaarde ten opzichte van de bestaande behandelmethoden.

Er zijn honderden verschillende hersenaandoeningen. Voor het merendeel van de hersenaandoeningen is nog geen behandeling beschikbaar die de ziekte kan vertragen of stoppen, laat staan genezen. Mensen moeten dus leren omgaan met de zichtbare en onzichtbare gevolgen van de hersenaandoening. De Hersenstichting zet zich onder andere in om tot (meer) oplossingen te komen om de klachten door hersenaandoeningen te verminderen en het dagelijks functioneren te verbeteren. De focus ligt daarbij op veel voorkomende en veelal aandoening-overstijgende klachten. Interventies ontwikkeld voor één hersenaandoening kunnen vaak ook ingezet worden voor andere hersenaandoeningen. Zo bevorderen we kruisbestuiving over hersenaandoeningen heen.

De toegekende projecten

Effectiviteit van bestaande interventies:

Patricia van Oppen – Slapend angst verlichten

De helft van alle geestelijke gezondheidsproblemen betreft angststoornissen en slapeloosheid. Ze treden ook vaak samen op. Omdat slapeloosheid het verwerken van spanning en emotie belemmert, is behandeling nodig. Slaapmiddelen werken verslavend en het merendeel van de patiënten geeft de voorkeur aan psychologische behandeling. Ze willen daarom zowel slaap als het behandelresultaat voor angststoornissen verbeteren met een aangetoond werkzame psychologische behandeling voor slapeloosheid.

Impact patiënt
Er is een cognitieve gedragstherapie voor Insomnie (CGti) die bij geen enkele angststoornis is onderzocht. Er wordt verwacht dat een kortdurende CGTi behandeling slapeloosheid verlicht bij angststoornissen. In aanmerking komen volwassen mannen en vrouwen met paniekstoornis, PTSS en sociale fobie die tevens slaapproblemen ervaren.
Joke Spikman – Sociale cognitie en sociaal gedrag verbeteren na hersenschade

Door hersenschade kunnen stoornissen in sociale cognitie ontstaan; hierbij hebben patiënten moeite te begrijpen wat anderen denken en voelen, en daar op een passende manier op te reageren. Dit kan leiden tot ernstige problemen op het gebied van sociale relaties en werk. Er is een succesvolle behandeling (T-ScEmo) voor stoornissen in sociale cognitie na traumatisch hersenletsel beschikbaar. Ze gaan onderzoeken of deze ook werkzaam is bij onder andere neurologische patiëntengroepen (hersenaandoeningen zoals tumoren, beroerte en MS, infecties).
Claudi Bockting – Neurocognitieve gevolgen verminderen bij mensen die deels hersteld zijn van een depressie

Neurocognitieve remediatie therapie (NCRT) is een behandeling die op grote schaal wordt toegepast om cognitieve problemen bij verschillende aandoeningen te verminderen. Ze willen, voor de mensen die deels hersteld zijn van hun depressie, onderzoeken of een online NCRT bovenop reguliere preventieve cognitieve therapie (PCT) beter werkt dan alleen PCT in het verminderen van depressieve symptomen en cognitieve problemen. En of dit kwaliteit van leven verbeterd en daarnaast het risico op depressieve terugval zal worden verlaagd.
Dirk Bertens – Foutloos leren en Goal Management Training bij de ziekte van Parkinson

Personen met de ziekte van Parkinson ervaren vaak problemen met planningsvaardigheden en het geheugen. Deze cognitieve gevolgen van de ziekte zorgen voor problemen in alledaagse activiteiten. Een veelbelovende methode voor het (her)leren van alledaagse activiteiten is ‘foutloos leren’. In dit project willen ze vaststellen of deze leermethode in combinatie met ‘Goal Management training’ (GMT) ook bijdraagt aan een beter alledaags functioneren bij personen met de ziekte van Parkinson.

Patricia van Oppen – Slapend angst verlichten
Joke Spikman – Sociale cognitie en sociaal gedrag verbeteren na hersenschade
Claudi Bockting – Neurocognitieve gevolgen verminderen bij mensen die deels hersteld zijn van een depressie
Dirk Bertens – Foutloos leren en Goal Management Training bij de ziekte van Parkinson

De helft van alle geestelijke gezondheidsproblemen betreft angststoornissen en slapeloosheid. Ze treden ook vaak samen op. Omdat slapeloosheid het verwerken van spanning en emotie belemmert, is behandeling nodig. Slaapmiddelen werken verslavend en het merendeel van de patiënten geeft de voorkeur aan psychologische behandeling. Ze willen daarom zowel slaap als het behandelresultaat voor angststoornissen verbeteren met een aangetoond werkzame psychologische behandeling voor slapeloosheid.

Impact patiënt
Er is een cognitieve gedragstherapie voor Insomnie (CGti) die bij geen enkele angststoornis is onderzocht. Er wordt verwacht dat een kortdurende CGTi behandeling slapeloosheid verlicht bij angststoornissen. In aanmerking komen volwassen mannen en vrouwen met paniekstoornis, PTSS en sociale fobie die tevens slaapproblemen ervaren.

Door hersenschade kunnen stoornissen in sociale cognitie ontstaan; hierbij hebben patiënten moeite te begrijpen wat anderen denken en voelen, en daar op een passende manier op te reageren. Dit kan leiden tot ernstige problemen op het gebied van sociale relaties en werk. Er is een succesvolle behandeling (T-ScEmo) voor stoornissen in sociale cognitie na traumatisch hersenletsel beschikbaar. Ze gaan onderzoeken of deze ook werkzaam is bij onder andere neurologische patiëntengroepen (hersenaandoeningen zoals tumoren, beroerte en MS, infecties).

Neurocognitieve remediatie therapie (NCRT) is een behandeling die op grote schaal wordt toegepast om cognitieve problemen bij verschillende aandoeningen te verminderen. Ze willen, voor de mensen die deels hersteld zijn van hun depressie, onderzoeken of een online NCRT bovenop reguliere preventieve cognitieve therapie (PCT) beter werkt dan alleen PCT in het verminderen van depressieve symptomen en cognitieve problemen. En of dit kwaliteit van leven verbeterd en daarnaast het risico op depressieve terugval zal worden verlaagd.

Personen met de ziekte van Parkinson ervaren vaak problemen met planningsvaardigheden en het geheugen. Deze cognitieve gevolgen van de ziekte zorgen voor problemen in alledaagse activiteiten. Een veelbelovende methode voor het (her)leren van alledaagse activiteiten is ‘foutloos leren’. In dit project willen ze vaststellen of deze leermethode in combinatie met ‘Goal Management training’ (GMT) ook bijdraagt aan een beter alledaags functioneren bij personen met de ziekte van Parkinson.

Ontwikkelen nieuwe interventies:

Bart van de Warrenburg – Grote problemen uit de kleine hersenen behandelen met elektrische stimulatie

In Nederland hebben duizenden patiënten een aandoening van de kleine hersenen. Deze aandoeningen leiden niet alleen tot coördinatiestoornissen, maar ook tot geheugenklachten en stemmingsstoornissen. De impact hiervan is groot en draagt in belangrijke mate bij aan de ervaren beperkingen. Dit project onderzoekt of elektrische stimulatie van de kleine hersenen gedurende twee weken belangrijke gevolgen voor mensen met CCAS (Cerebellair Cognitief Affectief Syndroom) kan verlichten.
Caroline van Heugten – Moe-i-teloos: effectiviteit van een blended care interventie voor vermoeidheid

Vermoeidheid is de meest gehoorde klacht bij mensen met een beroerte of traumatisch hersenletsel. Het project Moei-i-teloos van prof. dr. Caroline van Heugten ontwikkelde een individuele aanpak waarbij mensen op hun smartphone bijhouden hoe moe ze zijn, wat ze doen, waar en met wie. Op basis hiervan wordt persoonlijke en gerichte feedback en adviezen gegeven om met de vermoeidheid om te gaan. De resultaten zijn veelbelovend, waardoor er een nieuwe financiering is gegeven voor het meten van de effectiviteit in een grotere behandelstudie. Zo kan een grotere groep mensen met hersenletsel worden geholpen.

Bart van de Warrenburg – Grote problemen uit de kleine hersenen behandelen met elektrische stimulatie
Caroline van Heugten – Moe-i-teloos: effectiviteit van een blended care interventie voor vermoeidheid

In Nederland hebben duizenden patiënten een aandoening van de kleine hersenen. Deze aandoeningen leiden niet alleen tot coördinatiestoornissen, maar ook tot geheugenklachten en stemmingsstoornissen. De impact hiervan is groot en draagt in belangrijke mate bij aan de ervaren beperkingen. Dit project onderzoekt of elektrische stimulatie van de kleine hersenen gedurende twee weken belangrijke gevolgen voor mensen met CCAS (Cerebellair Cognitief Affectief Syndroom) kan verlichten.

Vermoeidheid is de meest gehoorde klacht bij mensen met een beroerte of traumatisch hersenletsel. Het project Moei-i-teloos van prof. dr. Caroline van Heugten ontwikkelde een individuele aanpak waarbij mensen op hun smartphone bijhouden hoe moe ze zijn, wat ze doen, waar en met wie. Op basis hiervan wordt persoonlijke en gerichte feedback en adviezen gegeven om met de vermoeidheid om te gaan. De resultaten zijn veelbelovend, waardoor er een nieuwe financiering is gegeven voor het meten van de effectiviteit in een grotere behandelstudie. Zo kan een grotere groep mensen met hersenletsel worden geholpen.