10 dingen die je niet wist over je geheugen

Het gratis webinar Het geheim van ons geheugen van Het Fitte Brein vond plaats op maandag 15 maart 2021. Tijdens het webinar werden veel vragen gesteld. We hebben de 10 meest gestelde vragen voor je op een rij gezet. Je leest o.a. welke geheugentechnieken Rick de Jong gebruikt om zoveel cijfers van het getal Pi te onthouden!

1. Wat is de invloed van leefstijl (slaap, beweging, voeding en ontspanning) op je geheugen?

Leefstijl heeft invloed op je geheugen:

Slaap is goed voor je geheugen: Door te slapen onthoud je beter wat je overdag geleerd hebt.
Beweging zorgt voor een betere communicatie tussen hersencellen. De gebieden in je hersenen die betrokken zijn bij het geheugen, zijn extra gevoelig voor deze positieve effecten. Daarom is beweging goed voor je geheugen.
Ook voeding speelt een rol: we weten dat een tekort aan omega-3-vetzuren of vitamine B12 kan zorgen voor vergeetachtigheid.
Ontspanning is goed voor je concentratie en waarneming en daarmee ook voor het geheugen. Bepaalde oefeningen, bijvoorbeeld uit mindfulnesstrainingen, kunnen je helpen om te ontspannen en je beter te concentreren. In die zin kan mindfulness ook een positieve invloed hebben op het geheugen.

Slaap is goed voor je geheugen: Door te slapen onthoud je beter wat je overdag geleerd hebt.
Beweging zorgt voor een betere communicatie tussen hersencellen. De gebieden in je hersenen die betrokken zijn bij het geheugen, zijn extra gevoelig voor deze positieve effecten. Daarom is beweging goed voor je geheugen.
Ook voeding speelt een rol: we weten dat een tekort aan omega-3-vetzuren of vitamine B12 kan zorgen voor vergeetachtigheid.
Ontspanning is goed voor je concentratie en waarneming en daarmee ook voor het geheugen. Bepaalde oefeningen, bijvoorbeeld uit mindfulnesstrainingen, kunnen je helpen om te ontspannen en je beter te concentreren. In die zin kan mindfulness ook een positieve invloed hebben op het geheugen.

2. Welke invloed hebben hormonen op je geheugen?

Dit speelt vooral bij de overgang en bij zwangerschap. Er verandert dan veel in de hormoonhuishouding. Het is niet goed bekend of de hormonen dan een directe invloed hebben op het geheugen. Het is ook mogelijk dat de veranderingen in de hormoonhuishouding veel lichamelijke ongemakken en een onrustig en opgejaagd gevoel geven. Dat is zeer afleidend en niet goed voor je concentratie. Daardoor heeft het ook een nadelige invloed op het geheugen.

Bij zwangerschap zijn er nauwelijks aanwijzingen dat het geheugen echt slechter functioneert. Wel is de aanloop naar de bevalling en de tijd daarna natuurlijk bijzonder hectisch en emotioneel en vrouwen zijn ook veel vaker vermoeid. Allemaal zaken die funest zijn voor een goede concentratie en daarmee ook weer op het geheugen.

Kaartje | Geheugen

Maakt u zich zorgen over uw geheugen? Dit kaartje biedt in één oogopslag beknopte informatie over het geheugen en over wat te doen bij zorgen over het eigen geheugen. Prijs: gratis (verzendkosten post € 1,50)

3. Kun je leren iets te vergeten, zoals akelige herinneringen?

Echt vergeten van nare herinneringen is moeilijk. Wat wel kan is het toepassen van zogenaamde EMDR. Een techniek waarmee men het belastende en beangstigende gevoel dat men heeft bij de herinneringen kan worden afgezwakt. Zie hiervoor https://www.emdr.nl/wat-is-emdr/.

4. Hoe werkt een déjà-vu?

Dat is niet goed bekend. Een van de ideeën is dat een deja-vu eigenlijk een match is tussen wat je al eerder een keer hebt bedacht over wat er zou kunnen gebeuren, je hebt bij het nadenken daarover al veel beelden gehad. Dit kan later ook sterk overeenkomen met wat er ook echt gebeurt. Dat voelt dan als een deja-vu, alsof je er eerder bent geweest of eerder hebt gezien. Dat laatste klopt dan ook wel, al was het in gedachten.

5. Hoe onthoudt Rick zoveel cijfers van het getal Pi? Welke techniek gebruik je?

Veel mensen vinden het onthouden van getallen lastig. Dit komt omdat cijfers abstract zijn, terwijl we makkelijker beelden kunnen onthouden. Als je van het abstracte cijfer een beeld maakt, is het dus beter te onthouden. Hiervoor bestaan er verschillende technieken. Hier lees je meer over twee van deze geheugentechnieken.

6. Maken geheugensteuntjes, zoals een agenda of boodschappenlijstje, je geheugen lui?

Nee, deze maken het geheugen niet lui. Het gebruik van een agenda of boodschappenlijstje is vooral handig en je geheugen verslechtert er niet door. Het is zelfs een goede ondersteuning voor het geheugen omdat het opschrijven zelf al een extra inprenting is. Dat kent iedereen wel. Je schrijft een boodschappenlijstje maar in de winkel hoef je deze niet te bekijken. Juist door de extra inprenting van het opschrijven, weet je het spontaan.

Puzzelboekje | Hersenkrakers

Train je hersenen fit met urenlang puzzelplezier. Iets nieuws doen, houdt onze hersenen flexibel. Train ze door telkens nieuwe uitdagingen aan te gaan, bijvoorbeeld met het oplossen van een puzzel die te moeilijk lijkt. Dit…

7. Ik heb Corona gehad en vergeet sindsdien meer. Kan corona zorgen voor geheugenverlies?

Ja, dat kan. Het is bekend dat corona kan zorgen voor longproblemen. Maar het lijkt er ook op dat corona kan zorgen voor cognitieve en emotionele problemen. Geheugenproblemen vallen onder de cognitieve gevolgen. Deze gevolgen zijn onzichtbaar en worden daarom regelmatig over het hoofd gezien. Zeker als mensen niet in het ziekenhuis hebben gelegen, worden deze klachten gemist.

Wat we nog niet weten is hoe de geheugenproblemen precies ontstaan. Dat wordt op dit moment onderzocht. De verwachting van de meeste geheugenonderzoekers is nu dat Corona niet tot directe schade leidt aan het geheugen, maar dat Corona zorgt voor ernstige vermoeidheidsklachten die ook meer geheugenklachten geven.

Wil je meer weten over de invloed van corona op de hersenen? Bezoek dan onze pagina over corona en de hersenen.

8. Is dementie erfelijk?

Erfelijke factoren spelen vooral een rol bij dementie op jonge leeftijd (onder de 60 jaar). De belangrijkste erfelijke factor is het APOE-4-eiwit.

De ziekte komt wel vaak voor. Hoe ouder je wordt, hoe groter de kans is dat je dementie krijgt. Maar leeftijd zelf is niet de oorzaak van dementie.

9. Mijn naaste heeft dementie, hoe ga ik hiermee om?

Als eerste is het belangrijk om te zorgen voor een rustige en vertrouwde omgeving. Je kunt bijvoorbeeld hulpbriefjes ophangen in huis. Ook het bijhouden van een grote agenda werkt goed voor iemand met dementie.

Verdiep je in de geheugenproblemen die je naaste heeft. Door er een boek over te lezen bijvoorbeeld, of door op internet informatie te zoeken.

Enkele andere tips:

Help je naaste om in beweging te blijven door samen te wandelen of te tuinieren.
Praat in korte zinnen, of laat plaatjes zien als je naaste je niet begrijpt.
Stel gesloten vragen: dus niet “Hoe voel je je?” maar “Voel je je goed?”
Maak contact als je iets wilt zeggen, leg je hand bijvoorbeeld op iemands arm.

Zorg voor structuur met een dagindeling en houd deze bij met een klok of agenda.
Laat je naaste in zijn of haar waarde, wees dus niet te betuttelend.
Let als naaste op je eigen gezondheid. Let erop dat de zorg lichamelijk en mentaal niet te zwaar voor je wordt. Wacht niet te lang en vraag je arts om tips en advies.

Help je naaste om in beweging te blijven door samen te wandelen of te tuinieren.
Praat in korte zinnen, of laat plaatjes zien als je naaste je niet begrijpt.
Stel gesloten vragen: dus niet “Hoe voel je je?” maar “Voel je je goed?”

Maak contact als je iets wilt zeggen, leg je hand bijvoorbeeld op iemands arm.
Zorg voor structuur met een dagindeling en houd deze bij met een klok of agenda.
Laat je naaste in zijn of haar waarde, wees dus niet te betuttelend.
Let als naaste op je eigen gezondheid. Let erop dat de zorg lichamelijk en mentaal niet te zwaar voor je wordt. Wacht niet te lang en vraag je arts om tips en advies.

Folder | Leven met dementie

Dementie is een verzamelnaam voor verschillende ziekteverschijnselen die voorkomen bij diverse aandoeningen. Symptomen zijn bijvoorbeeld: een verstoord taalbegrip, meervoudige handelingen niet meer kunnen uitvoeren, geheugenstoornis. In de folder Leven met dementie gaan we kort in op wat…

10. Ik heb veel last van geheugenproblemen. Wanneer moet ik hulp zoeken en waar vind ik hulp?

Als je je zorgen maakt over je geheugen, ga dan naar je huisarts. Die zal je vragen stellen om te kijken hoe het met je geheugen gaat. Ook kan je huisarts vragen stellen aan iemand die jou goed kent, zoals je partner of een familielid. Iemand die dicht bij je staat, weet goed wanneer jij anders doet dan normaal. Dat helpt de huisarts om een goed beeld van je klachten te krijgen.

Als je huisarts vindt dat er verder onderzoek nodig is, word je naar een specialist gestuurd. Die werkt bij een geheugenpoli, of op de afdeling neurologie of geriatrie in een ziekenhuis.