Dit gebeurt er tijdens je slaap
Zonder slaap kun je niet leven. Slaap is heel belangrijk voor zowel het lichamelijke als geestelijke herstel. Je hebt het niet bewust door, maar tijdens het slapen gebeurt er van alles:
- Het ‘schoonmaken’ van je hersenen
Als je slaapt, krijgen je hersenen als het ware een ‘wasbeurt’: hersencellen krimpen tijdelijk, waardoor het hersenvocht meer ruimte heeft om afvalproducten weg te spoelen. Op deze manier helpt slaap bij het schoonhouden van je hersenen. - Het onthouden van belangrijke dingen
Een goede nachtrust zorgt ervoor dat je onthoudt wat je overdag hebt geleerd. Dit komt doordat de verbindingen tussen hersencellen veranderen als je slaapt. Sommige verbindingen worden sterker, zodat je dingen kunt onthouden. - Het verwerken van emoties
Slaap is ook belangrijk bij het verwerken van emoties. Hoewel sommige verbindingen sterker worden, worden andere verbindingen juist zwakker als je slaapt. Hierdoor voel je minder spanning. Slaap helpt zo om stress en emoties minder erg te maken.
42,7 %
van alle jongeren slaapt te kort
19,1 %
slaapt minder dan 6 uur per nacht
33,7 %
doet er langer dan een half uur over om in slaap te vallen
Factoren die je slaap beïnvloeden
Pubers gaan vaak later naar bed. Dit komt door veranderingen in hormonen, stress en sociale activiteiten. Hierdoor zijn pubers extra gevoelig voor slaaptekort en de gevolgen van slecht slapen. Om te beginnen verschuift het slaap-waakritme door veranderingen in de hormonen. Hierdoor worden ze pas laat slaperig. Dat in combinatie met andere factoren kan voor slechtere slaap zorgen:
School, sociale strubbelingen of te drukke agenda, jongeren ervaren veel druk door alles wat ze ‘moeten’ en verliezen daardoor soms het overzicht. Hierdoor kunnen ze zich overspoeld voelen. De stress die ze ervaren, verstoort de nachtrust. Door zorgen en drukke gedachten slaap je korter en slechter.
Waarom juist pubers slechter slapen
Tijdens de puberteit zijn de hersenen volop in ontwikkeling. Dat heeft als gevolg dat er veel kan veranderen in het gedrag van je kind en de relatie met zijn/haar ouders. En dat kan voor onzekerheid en verwarring zorgen. Wat gebeurt er precies in de hersenen van een puber en welke gevolgen heeft dit voor hun slaap?
Tips van jongeren voor ouders
Pubers weten dat je minder goed slaapt als je kort voordat je bed gaat op je smartphone zit. Daarnaast zijn ze zich bewust van het feit dat ze laat gaan slapen. Maar laat naar bed gaan is nou eenmaal de sociale norm. Dit komt naar voren uit onderzoek dat TeamAlert heeft gedaan onder jongeren over hun slaapgedrag.
Daarbij komt dat ouders niet altijd het goede voorbeeld geven en te weinig regels stellen. En dat terwijl slapen zo belangrijk is. Zeker voor jongeren, omdat hun hersenen nog volop in ontwikkeling zijn. Hoe kunnen we er dan tóch voor zorgen dat zij beter gaan slapen? En wat kunnen ouders (anders) doen? Dit zijn tips van jongeren zelf!
Tip 1: Help mij (beter) leren plannen
“Huiswerk is voor mij vaak een reden waarom ik laat ga slapen. Ik vind dat leraren veel te veel werk op geven en ook nog eens onregelmatig. Als ik beter plan zou ik beter kunnen slapen, maar waar begin ik? Het zou fijn zijn als mijn ouders mij kunnen helpen met:
- wat het beste moment is op de dag om huiswerk te doen;
- welke vakken het beste op welke dag kunnen worden gedaan;
- welke plek in huis het beste is om huiswerk te doen.”
Doe de SlaapChallenge!
Jongeren die goed slapen, voelen zich beter. Het is goed voor hun stemming, ze kunnen zich beter concentreren én ze hebben minder last van stress. Wil je als ouder de slaapkwaliteit van jouw kind verbeteren? Doe dan samen de SlaapChallenge en werk in 6 uitdagingen aan een goede nachtrust, meer structuur in de dag en ruimte om op te laden.
De Hersenstichting en slaap
Goede slaap zorgt ervoor dat je later minder risico loopt op ernstige hersenaandoeningen zoals depressie, een beroerte of dementie. Bovendien zit je veel beter in je vel als je goed slaapt. De Hersenstichting zet daarom alles op alles om ervoor te zorgen dat heel Nederland uitgerust wakker wordt, zodat iedereen z’n hersenen zo gezond mogelijk houdt.
De hersenstichting geeft voorlichting en ontwikkelt praktische tools die helpen om de slaapkwaliteit te verbeteren. Daarnaast financieren en realiseren we onderzoeken en projecten voor kwetsbare groepen. Ook brengen we het enorme belang van slaap voor gezonde hersenen onder de aandacht van het publiek en de politiek. Enkele voorbeelden van onze projecten en onderzoeken:
- Charge Your Brainzzz
- Slaapstraat
- Onze biologische klok staat op vijf voor twaalf
- Wakker liggen van slaapproblemen
- Slapend van je angst afkomen: droom of werkelijkheid?
Check zelf hoe goed jij slaapt!
Ook voor volwassenen is slaap enorm belangrijk. Maar goed slapen is gemakkelijker gezegd dan gedaan. 63% van de Nederlanders geeft aan ontevreden te zijn over hun slaapkwaliteit. En dat terwijl een goede nachtrust heel belangrijk is voor gezonde hersenen.
Daarom heeft de Hersenstichting de SlaapCheck ontwikkeld. Met deze tool bieden we je informatie en advies op maat, zodat jij aan de slag kunt gaan met jouw slaap(klacht). De vragen zijn ingedeeld aan de hand van de vier belangrijkste categorieën die een rol spelen bij slaap, namelijk:
- Lichamelijk: dingen die in je lijf aan de hand zijn, zoals ziekte of pijn, waardoor je slaap verstoord raakt.
- Mentaal: mentale klachten zoals stress of piekeren die je uit je slaap kunnen houden.
- Omgeving: verstorende factoren om je heen die zorgen voor een slechtere nachtrust.
- Gedrag: de dingen die je doet, overdag en voor het slapen gaan, die invloed hebben op hoe je slaapt.
Meer weten over slaap?
Bekijk de gerelateerde onderwerpen:
Meld je aan voor de nieuwsbrief
Vond je de informatie over slaap nuttig en wil je meer weten over slaap? Meld je dan aan voor de maandelijkse nieuwsbrief van de Hersenstichting. Je komt dan ook meer te weten over wat je nog meer kunt doen om je hersenen gezond te houden.