Eten kan voor mensen met autisme soms best moeilijk zijn. Voedsel kan soms een hele grote prikkel zijn. Denk bijvoorbeeld aan de geluiden, geuren en smaken dat eten teweeg kan brengen. Ook kan het zijn dat je door over- of onderprikkeling vergeet te eten, niet kan eten of gewoon teveel en/of te snel eet.

In mijn voorgaande blogs heb ik deze thema’s al eens nader toegelicht. In deze blog wil ik jullie meenemen hoe ik regelmaat en structuur probeer te brengen rondom het thema eten en hoe dit mij helpt. Hoe plan en organiseer ik het één en ander rondom eten zodat ik bijvoorbeeld niet mijn boterham vergeet te nuttigen?

Structuur

Een vaste dag structuur hebben met betrekking tot maaltijden is voor mij enorm belangrijk. Zonder deze structuur en de herinneringen van mijn man vergeet ik soms simpelweg te eten (met name overdag). Met de komst van een kindje is het er voor mij niet gemakkelijker op geworden. Integendeel zelfs. Hierdoor vergeet ik mijzelf nog sneller. Met name als ons kleine mannetje net wakker is, trek heeft en door enorm veel geluiden en fysieke bewegingen laat merken dat hij echt veel trek heeft, juist dan vergeet ik mijzelf nog sneller.

Alles gaat bij mij op dat moment snel snel snel. Om zo snel mogelijk rust te creëren en om dat gesmeerde broodje, met kindje zo snel als mogelijk aan tafel te krijgen. Als Luca aan tafel zit ben ik vervolgens uitgeblust en heb ik vaak te weinig energie meer om nog mijn eigen boterham en kopje thee op te halen in de keuken.

Ik neem jullie mee in onze routine. Ik heb hem uitgeschreven, in plaats van uitgewerkt in een kolom. Hij komt misschien wel wat minder overzichtelijk over, maar in een kolom met beknopte informatie roept het misschien weer vragen op. Je kan ook dit stuk overslaan en de eindconclusie nog even doornemen.

Weekplanning

Zondagmorgen is altijd de ochtend dat wij tijdens het nuttigen van ons fruit een weekschema maken voor de avondmaaltijden voor de week die komen gaat. Dit schema start op maandagavond en eindigt op zondagavond. Wij pakken twee folders van de supermarkten erbij waar wij komen en laten ons voornamelijk leiden door datgene wat wij in de folder zien staan. Op deze manier hoeven wij zelf iets minder na te denken en kost mij dit minder energie.

Zeven dagen achter elkaar iets bedenken kan soms best lastig zijn. Nee, ik vind niet altijd alles even lekker wat ik in de folder zie staan. En nee ik heb die avond ook niet altijd zin in die maaltijd. Wel is deze aanpak voor ons efficiënt. Op deze manier krijgen wij dagelijks voldoende vezels en vitaminen op een dag binnen. Dit is goed voor onze mentale en fysieke gesteldheid. Bovendien houd ik zo net iets meer energie over, doordat ik op het einde van de dag onder andere niet meer hoef na te denken over het eten en niet meer een supermarkt hoef te bezoeken vol aan prikkels. Fijn, want juist na drie uur ben ik vaak volledig opgebrand.

Onze leidraad bij het opstellen van een weekschema is vijf dagen in de week een gezonde maaltijd nuttigen die bestaan uit hoofdzakelijk verse groenten en twee dagen in de week staat er een pasta, loempia, pizza, patat of bijvoorbeeld chinees op het weekmenu. Ook ligt tijdens het maken van dit weekmenu onze agenda vaak op tafel. Als er een afspraak gepland staat en wij laat thuis zijn zorgen wij ervoor dat de groentes al gesneden zijn (meestal de dag ervoor al) of dat de maaltijd al zo goed als klaar staat. Een zakje roerbakgroente is op zo’n dag net iets praktischer en sneller klaar dan een stamppot waarbij wij de wortelen en uien zelf snijden.

Brood smeren

Zondagavond smeer ik het brood voor Luca (mijn kindje) en mijn man. Eerst deed ik dit elke dag, nu smeer ik hun brood voor twee dagen. Elke dag proberen te variëren in broodbeleg en een ontploft aanrecht gaf mij teveel onrust. Het kostte mij teveel energie qua plannen en organiseren. Dus elke dag dit doen, is niet verstandig. Tevens probeer ik op dit moment niet te vergeten dat ik zelf twee sneetjes brood moet uitleggen, in dit geval voor maandagmiddag. Mijn boterhammen smeer ik bewust nog niet. Ik merk op dat het elke dag heel wisselend is waar mijn behoefte naar uit gaat. Als ik al wel mijn brood gesmeerd heb, naast mijn verplichte fruit in de ochtend en vastgestelde avondmaaltijd, dan is de kans groter dat ik (ook) deze maaltijd oversla.

Fruit snijden

Op maandagmorgen snijd ik, indien haalbaar, alvast het fruit voor Luca en mijzelf, voor de volgende ochtend. Ook kook ik alvast de groenten voor deze avond, indien nodig of snijd ik de groenten voor dinsdagavond.

Op maandagmiddag komt mijn man thuis met de eerste grote boodschappen. Vaak wandelen we nog op een doordeweekse avond naar keuze naar een andere supermarkt om de laatste boodschapjes te halen. Als het mij niet gelukt is om het fruit klaar te maken voor Luca en mijzelf voor de dinsdagochtend dan maakt mijn man dit nu klaar, evenals het snijden van de groenten voor dinsdagavond.

Tijdens de afwas helpt mijn man mij vaak herinneren aan het avondeten voor de volgende dag. Eventueel leggen wij alvast vlees uit de vriezer en leggen we de spulletjes (bijv kruiden) klaar op het aanrecht voor de volgende dag. Of we centreren de benodigdheden in de koelkast. Deze routine herhaalt zich elke dag.

Eten kost energie

Het eten kost voor mensen met autisme veel energie en dit kan soms net teveel van ons vragen. Zoals ik al aangaf bestaat eten niet uit één prikkel, maar uit heel veel prikkels. Het eten kan er dan snel bij inschieten, zeker als je elke dag veel chaos in je hoofd hebt en je al erg beperkt bent in je energie, maar eten kan ook simpelweg teveel of te weinig stimuli geven, waardoor je dus (bepaald) voedsel vermijd, later eet dan gebruikelijk of niet kan eten, dit omdat je de geur van bijvoorbeeld brood niet kan verdragen. Een vast weekschema of iets meer routine kan helpend zijn om te voorkomen dat er bovenop de beperkte energie of teveel aan prikkels nog meer prikkels en onrust kan ontstaan.

Ook helpt het mij dat we er altijd voor zorgen dat alle maaltijden voorbereid worden en dus al klaar staan of al bijna klaar zijn. Bij vermoeidheid, teveel of te weinig prikkels of bij teveel chaos is het laagdrempeliger om iets te pakken dat al klaar staat dan dat je het nog klaar moet maken. Dit alles valt en staat met een goede routine, regelmaat en structuur. Bekijk eens een keer, als je goed in je vel zit wat helpend kan zijn voor jou. Wat voelt voor jou goed en wat kan een ander hierin voor jou betekenen om elke dag jou benodigde vitaminen en vezels te kunnen nuttigen?


Brenda kreeg in 2014 de diagnose autismespectrumstoornis oftewel ASS. Op haar eigen Facebookpagina deelt zij haar persoonlijke verhalen.

Lees hier de vorige blog van Brenda