Doel van de bestraling bij hersentumoren
Het doel van de bestraling is om de tumorcellen zoveel mogelijk te beschadigen en hierdoor de groei van de tumor af te remmen of te stoppen. Soms kan een tumor in zijn geheel verdwijnen. Na afloop van de behandeling heeft de bestraling nog enige tijd effect op de tumorcellen. Het eindresultaat wordt dan ook pas na weken tot maanden bereikt.
Hoe werkt bestraling?
Bij bestraling worden cellen bestraald met een stralingsbron. Dit kunnen verschillende soorten straling zijn, maar ‘harde’ röntgenstraling wordt het meest gebruikt. Dit veroorzaakt schade aan alle cellen. Gezonde cellen herstellen echter beter van deze aangerichte schade dan tumorcellen, waardoor het aantal tumorcellen vermindert, en de gezonde cellen zo min mogelijk worden aangetast.
Radiotherapieschema bij hersentumoren
Het aantal bestralingen varieert van één tot maximaal dertig bestralingen per behandeling. Dit hangt af van de aard, de grootte en de plaats van de tumor en van de conditie van de patiënt. Ook de manier van bestralen hangt hier van af.
De radiotherapie kan op twee verschillende manieren worden gegeven: uitwendig of inwendig. De meeste hersentumoren worden uitwendig bestraald.
-
Uitwendige radiotherapie
Bij uitwendige bestraling wordt de straling in het bestralingsapparaat (=lineaire versneller) opgewekt. De lineaire versneller is een groot apparaat dat om de patiënt kan draaien, zie onderstaand filmpje. De bestralingsbundel kan zo vanuit verschillende posities door de huid op de tumor in het hoofd worden gericht om het te bestralen gebied zo nauwkeurig mogelijk te bestralen.
-
Bestralingsmasker
Het bestralingsmasker zorgt ervoor dat het hoofd van de patiënt niet beweegt en iedere keer in dezelfde positie ligt tijdens de bestraling. Neus en mond blijven daarbij vrij; de patiënt kan dus gewoon ademen. Het bestralingsmasker is van kunststof en wordt op maat gemaakt voor elke patiënt die bestraald wordt op een hersentumor. Het bestralingsmasker wordt gemaakt nadat de patiënt in bestralingshouding is gepositioneerd. Het masker wordt vastgeklikt aan de bestralingstafel. Instellijnen voor de bestraling worden op het masker aangetekend. Aan de hand van de instellijnen op het masker wordt het bestralingsapparaat nauwkeurig in positie gebracht.
-
Inwendige radiotherapie
Naast uitwendige bestraling is het ook mogelijk om inwendige bestraling toe te passen. Inwendige bestraling wordt ook wel brachytherapie genoemd. Deze methode wordt echter zelden toegepast bij hersentumoren.
Radioactieve bronnen worden tijdens een operatieve ingreep vlakbij of in de tumor aangebracht. Op deze wijze kan heel lokaal een hoge dosis worden gegeven, waarbij het omgevende weefsel minder belast wordt. Voor de inwendige bestraling van hersentumoren wordt gebruikt gemaakt van radioactief iridium en jodium.
Bij uitwendige bestraling wordt de straling in het bestralingsapparaat (=lineaire versneller) opgewekt. De lineaire versneller is een groot apparaat dat om de patiënt kan draaien, zie onderstaand filmpje. De bestralingsbundel kan zo vanuit verschillende posities door de huid op de tumor in het hoofd worden gericht om het te bestralen gebied zo nauwkeurig mogelijk te bestralen.
Het bestralingsmasker zorgt ervoor dat het hoofd van de patiënt niet beweegt en iedere keer in dezelfde positie ligt tijdens de bestraling. Neus en mond blijven daarbij vrij; de patiënt kan dus gewoon ademen. Het bestralingsmasker is van kunststof en wordt op maat gemaakt voor elke patiënt die bestraald wordt op een hersentumor. Het bestralingsmasker wordt gemaakt nadat de patiënt in bestralingshouding is gepositioneerd. Het masker wordt vastgeklikt aan de bestralingstafel. Instellijnen voor de bestraling worden op het masker aangetekend. Aan de hand van de instellijnen op het masker wordt het bestralingsapparaat nauwkeurig in positie gebracht.
Naast uitwendige bestraling is het ook mogelijk om inwendige bestraling toe te passen. Inwendige bestraling wordt ook wel brachytherapie genoemd. Deze methode wordt echter zelden toegepast bij hersentumoren.
Radioactieve bronnen worden tijdens een operatieve ingreep vlakbij of in de tumor aangebracht. Op deze wijze kan heel lokaal een hoge dosis worden gegeven, waarbij het omgevende weefsel minder belast wordt. Voor de inwendige bestraling van hersentumoren wordt gebruikt gemaakt van radioactief iridium en jodium.
Bijwerkingen
Bestraling is een plaatselijke behandeling. Afhankelijk van de plek die bestraald wordt, de dosis en de techniek, kunnen er bijwerkingen optreden. Bijwerkingen treden op omdat in het bestralingsgebied niet alleen tumorcellen maar ook gezonde cellen worden bestraald.
De volgende bijwerkingen zijn het meest voorkomend: moeheid, haaruitval, neurologische klachten of hoofdpijn als gevolg van een zwelling rond de tumor.
