Asfyxie

Kenmerken van asfyxie

De kenmerken van asfyxie hangen af van hoe lang het kindje te weinig zuurstof binnenkrijgt. Ook hangt het af van hoeveelheid zuurstof die het kind krijgt. Het kindje kan last hebben van verschillende klachten:

• de spieren zijn erg of juist heel weinig gespannen
• heel snelle of juist heel langzame reacties (reflexen)
• erg wakker of juist erg stil zijn
• problemen met ademhalen
• problemen met plassen
• problemen met slapen
• problemen met eten

Hoe heftig de asfyxie is, verschilt per kind. Er zijn drie verschillende vormen:

Milde asfyxie: de baby is erg prikkelbaar en heel erg oplettend. De spieren zijn gespannen en de automatische reacties (reflexen) van het kindje zijn sterk. Dit herstelt meestal binnen 24 uur.

Matige asfyxie: de spieren van het kindje zijn heel slap en er zijn bijna geen reflexen of reacties. Kinderen kunnen hiervan herstellen, maar de klachten kunnen ook blijven.

Ernstige asfyxie: het kindje reageert helemaal niet en is in coma. Er is vaak blijvende schade aan de hersenen en andere belangrijke organen. Daarvan herstelt het kindje meestal niet.

Diagnose van asfyxie

De diagnose asfyxie kan meestal pas na de geboorte worden gesteld. Wel zijn er soms voor de geboorte waarschuwingen dat de baby een grotere kans op asfyxie heeft. Bijvoorbeeld bij het maken van een CTG (cardiotocogram). Daarmee wordt de hartslag van een baby gemeten die nog niet geboren is.

Bij een bevalling wordt steeds gekeken of alles goed gaat met het kindje. De verloskundige heeft een lijst om alles te controleren en geeft cijfers op verschillende onderdelen. Denk bijvoorbeeld aan de ademhaling, het reageren op prikkels en de kleur van de huid. 

Deze lijst heet de Apgar-score en wordt meestal drie keer ingevuld: 1 minuut na de geboorte, na 5 minuten en na 10 minuten. De score loopt van 0 (slecht) tot 10 (goed). Als het kindje 5 minuten na de geboorte een 5 of lager scoort, is er sprake van asfyxie. De ernst van de asfyxie wordt pas in de uren na de geboorte bepaald, omdat het kind kan herstellen.

Naast de Apgar-score zijn er andere scorelijsten waarmee de arts kan bepalen hoe ernstig de asfyxie is. Bloedonderzoek uit de navelstreng kan ook informatie geven over de ernst van de asfyxie. Er kan verder onderzoek nodig zijn om te kijken of er schade aan andere organen is. Dit kan bijvoorbeeld met bloedonderzoek en verschillende technieken om de hersenen en organen te bekijken. Voorbeelden van deze technieken zijn een MRI-scan (Magnetic Resonance Imaging), een echo en een hersenfilmpje (elektro-encefalogram of EEG).

Oorzaken van asfyxie

Er zijn verschillende oorzaken die tot asfyxie kunnen leiden. Voorbeelden hiervan zijn:

• de placenta is te klein, is slecht doorbloed of laat los
• een ontsteking door bacteriën of virussen bij de baby
• een te lage bloeddruk bij de moeder
• de navelstreng zit klem of vast
• inademen van vruchtwater waar poep in zit

Roken, alcohol drinken en drugs gebruiken tijdens de zwangerschap kunnen de kans op asfyxie vergroten. Ook een baby die te vroeg geboren wordt, heeft een grotere kans op asfyxie.

Behandeling van asfyxie

Wanneer een baby asfyxie heeft, is er snel actie nodig. Het is vaak nodig om het kind snel geboren te laten worden. Hiervoor is soms een keizersnede nodig. Wanneer het kind geboren is en de oorzaak van de asfyxie weggenomen is, wordt gekeken of het kindje zelf herstelt. Soms is het nodig het kindje te ondersteunen met zuurstof, beademing op de kap voor korte tijd of beademing via een speciaal apparaat (beademingsapparaat). Bij ernstige asfyxie kan reanimatie nodig zijn. De beademing is soms dagen of weken nodig. Hoe sneller het kind herstelt, hoe beter dat is.

Baby’s met asfyxie kunnen ook last hebben van een te lage bloeddruk. Er zijn dan medicijnen nodig om de bloeddruk weer te herstellen.

Daarnaast is er een behandeling die helpt om verdere schade aan de hersenen te voorkomen bij kinderen met een (matig)ernstige asfyxie. Dit is koelingstherapie. De temperatuur van het lichaam wordt dan verlaagd tot 33,5 graden. Het is belangrijk dat deze behandeling binnen zes uur na de geboorte start. De behandeling duurt drie dagen. Daarna wordt de baby weer langzaam opgewarmd.

Gevolgen van asfyxie

De gevolgen van asfyxie kunnen erg verschillen. Sommige kinderen houden helemaal geen klachten over aan de asfyxie. Over het algemeen geldt: hoe ernstiger de asfyxie, hoe groter de kans op blijvende gevolgen. Deze gevolgen zijn lastig te voorspellen en kunnen milde tot zeer ernstig zijn.

Vaak wordt pas duidelijk wat de gevolgen van asfyxie zijn als het kind ouder wordt. Gevolgen kunnen zijn:

De Hersenstichting heeft bij het opstellen van deze tekst dankbaar gebruik gemaakt van adviezen van:

• Dr. Jolanda Schieving, kinderneuroloog, Radboudumc te Nijmegen

 

Laatste update: januari 2025