Wat is EMDR?
EMDR is de afkorting van Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Een behandeling met EMDR kan helpen als je iets schokkends hebt meegemaakt en daar last van blijft houden.
Zo’n gebeurtenis kan van alles zijn. Zoals een ongeluk, overval, mishandeling of seksueel geweld. Een zorgprofessional kan EMDR voor je aanvragen. Dit kan bijvoorbeeld via je huisarts, psychiater, psycholoog of een andere medisch specialist.
Voor wie is EMDR?
Bij een schokkende gebeurtenis die je niet goed hebt verwerkt, kun je merken dat je je anders voelt, gedraagt en denkt. Zo kunnen de beelden en herinneringen van de gebeurtenis zich opeens aan je opdringen. Ook kun je bepaalde dingen of plekken ontwijken, omdat die je doen denken aan de gebeurtenis.
Je kunt ook andere klachten hebben. Misschien voel je je somber, schuldig of slaap je slecht. Je kunt moeite hebben om je aandacht ergens bij te houden. En je kunt merken dat je snel boos wordt. Of dat je steeds extra oplet of alles wel goed gaat.
Het kan ook zijn dat je zelf niet doorhebt dat je veranderd bent door de ervaring. Maar dat anderen dit wel aan je merken. Bijvoorbeeld omdat je sneller boos wordt. EMDR kan dan helpen om deze klachten te verminderen. En zorgen dat het makkelijker is om met de gebeurtenis te leren leven.
Hersenaandoeningen waarbij EMDR wordt gebruikt
EMDR wordt vooral gebruikt bij trauma- en stressgerelateerde stoornissen, zoals PTSS.
Het kan ook gebruikt worden bij andere mentale klachten zoals een depressie, persoonlijkheidsstoornis, angststoornis of verslaving. Soms wordt er dan een aangepaste vorm gebruikt. Hoewel er minder bewijs is voor hoe goed EMDR hierbij werkt, lijkt dit veilig.
Hoe gaat EMDR?
De behandeling krijg je van een getrainde EMDR-therapeut. Eerst legt de therapeut aan je uit hoe EMDR werkt. En wat er gaat gebeuren. Wanneer je er klaar voor bent, start de behandeling.
Eerst vraagt de therapeut je om te vertellen over je herinneringen aan de schokkende gebeurtenis. Ook vertel je over de gedachten en gevoelens die daarbij horen. Daarna bepaal je met de therapeut welk beeld je de meeste spanning geeft.
Dan krijg je 1 of meer taken als afleiding. De therapeut vraagt je om tijdens die taken aan het beeld te denken dat je veel spanning geeft.
De taken kunnen verschillende dingen zijn. Zoals een licht volgen op een lichtbalk, rekensommen maken, of luisteren naar klikjes via een koptelefoon. De therapeut kijkt samen met jou welke taak je het beste afleidt.
Hoe werkt EMDR?
Bij EMDR moet je een bepaalde taak doen én denken aan een schokkende gebeurtenis. Dat zorgt voor extra druk op je werkgeheugen. Mogelijk zorgt die extra druk ervoor dat de herinneringen en gevoelens over de schokkende gebeurtenis waziger worden. En dat het beeld minder spanning veroorzaakt.
Resultaten van EMDR
Hoeveel behandelingen met EMDR je nodig hebt, hangt af van je situatie. Meestal heb je 2 tot 7 behandelingen nodig.
Mogelijk merk je al na de eerste behandeling dat je je herinneringen en gevoelens steeds beter onder controle kunt houden. En dat ze minder invloed op je dagelijks leven hebben.
Meestal veranderen de herinneringen aan de gebeurtenis ook. Zo kunnen ze onduidelijker of kleiner worden. Het kan ook zijn dat je de gebeurtenis op een andere manier gaat bekijken, waardoor je er minder last van hebt.
Op die manier kan EMDR het steeds makkelijker maken om aan de gebeurtenis te denken. En om het een plekje in je leven te geven.
Risico’s van EMDR
De impact van EMDR kan blijven werken, ook na de behandeling. Mogelijk krijg je nieuwe gedachten of gevoelens over de gebeurtenis. Of herinner je je iets over de schokkende gebeurtenis dat je vergeten was. Dit is goed en betekent dat de behandeling iets doet.
Na een behandeling met EMDR kun je je moe of wiebelig voelen. Dit duurt meestal maximaal 3 dagen. Neem na elke behandeling genoeg rust. Zo kun je je gevoelens en gedachten een plekje geven.
Het is handig als je je gevoelens en gedachten opschrijft in een dagboek. Je kunt ze dan met je therapeut bespreken bij je volgende behandeling.
De Hersenstichting heeft bij het opstellen van deze tekst dankbaar gebruik gemaakt van adviezen van:
- Prof. dr. mr. Christiaan H. Vinkers, psychiater, GGZ inGeest en Amsterdam UMC
- Msc Jasmijn Geerlings, Klinisch psycholoog & expertise leider Trauma, GGZinGeest, EMDR Europe practitioner & EMDR supervisor (i.o.)
- Msc Anouk W. Gathier, psycholoog en promovendus, Amsterdam UMC
Laatste update: november 2024