Je tweede brein: de darmen

Op bezoek bij Iris Sommer, hoogleraar psychiatrie aan het Universitair Medisch Centrum in Groningen, komt de geur van verse pasta ons tegemoet. Ondertussen vertelt ze uitgebreid over de relatie tussen de hersenen en de darmen.

Iris onderzocht de afgelopen jaren de werking van de hersendarm-as en maakte een boek vol gezonde recepten voor de hersenen. In haar eigen keuken vertelt ze over de werking van deze hersen-darm-as. “Ik blijf me verwonderen over de bijzondere manier waarop de hersenen en de darmen met elkaar samenwerken. Zo kan het zijn dat je buikpijn krijgt als je je zorgen maakt. En omgekeerd kunnen ongezonde darmen weer zorgen voor problemen in de hersenen. De hersenen en de darmen staan dus volop met elkaar in verbinding, iets wat veel mensen ervaren, maar niet weten. Die verbinding noemen we de hersen-darm-as.”

Het voeden van je brein

Hoe de hersen-darm-as precies werkt? Iris legt het uit: “De hersenen en darmen communiceren met elkaar via een aantal verbindingen. Een van die verbindingen, de nervus vagus, is heel direct. Deze zenuwbaan loopt van de hersenen naar de darmen.” Druk roerende in haar pasta vervolgt ze: “Andere verbindingen gaan via een omweg. Via het immuunsysteem bijvoorbeeld, dat je lichaam beschermt tegen bacteriën en ziektes. Dat gebeurt onder andere met ontstekingscellen. Die ontstaan vaak in de darmen en komen ook in de hersenen terecht”.

De darmen zijn ook belangrijk voor het verwerken van voedsel, vervolgt Iris haar verhaal. En ook dat heeft weer invloed op de hersenen. “De hersenen hebben een bepaald type vetzuren nodig die in noten, vis en vette vruchten zoals avocado zitten. Ook hebben ze eiwitten, allerlei vitamines en veel water nodig. De darmen moeten dat allemaal opnemen uit de voeding. Via het bloed worden die stoffen naar de hersenen gebracht. Deze stoffen voeden je brein.”

Kookboek: Voed je brein

Wil je meer weten over voeding en je hersenen? In het boek ‘Voed je brein’ combineert Iris Sommer heerlijke recepten met kennis over gezonde voeding voor je hersenen. De opbrengst van dit kookboek gaat naar de Hersenstichting.

Ontvang via de post

De hersen-darm-as en hersenaandoeningen

Dat de hersenen en de darmen met elkaar in verbinding staan, blijkt ook uit de onderzoeken naar hersenaandoeningen. Wetenschappers denken dat de hersen-darm-as een rol speelt bij verschillende hersenaandoeningen. Iris: “Veel mensen met een hersenaandoening hebben problemen in de darmen. Zo lijkt het erop dat de darmen een rol spelen bij de ziekte van Parkinson. Onderzoekers hebben namelijk ontdekt dat er al iets mis is in de darmen, voordat iemand Parkinson krijgt.” Ook bij aandoeningen als de schizofrenie, en een bipolaire stoornis lijken de darmen invloed te hebben. “Soms zorgt de aandoening voor problemen in de darmen. Maar problemen in de darmen kunnen ook (voor een deel) de oorzaak van een hersenaandoening zijn. Mensen met het prikkelbare darm syndroom bijvoorbeeld zijn gevoeliger voor het krijgen van hersenaandoeningen zoals een depressie.”

De Hersenstichting steunt onderzoek naar de rol van de darmen bij hersenaandoeningen. De onderzoekers willen meer te weten komen over de invloed van de darmen bij veel voorkomende hersenaandoeningen. Het gaat om de ziekte van Parkinson, schizofrenie en bipolaire stoornis. In Nederland hebben meer dan 400.000 mensen last van een van deze aandoeningen.

Lees hier meer over dit onderzoek

Onderzoek naar de hersen-darm-as

Er is steeds meer aandacht voor de rol van de hersen-darm-as en er wordt dan ook volop onderzoek naar gedaan. Verschillende onderzoekers willen weten hoe het precies zit met de rol van de darmen bij hersenaandoeningen. Ook willen ze weten of gezonder eten helpt om minder last te hebben van hersenaandoeningen. In die onderzoeken wordt gekeken of de darmen gezonder kunnen worden gemaakt met een gezond dieet. Iris vertelt erover: “Het is fascinerend dat bacteriën zo’n groot effect kunnen hebben op onze gezondheid. We hopen steeds meer te weten te komen over de hersen-darm-as. Hopelijk geeft het ons nieuwe inzichten, bijvoorbeeld voor de behandeling van hersenaandoeningen.”

Beeld: Roy Vermeij
Tekst: Natascha Droste