De Hersenstichting draagt met € 400.000 bij aan onderzoek van het LUMC. Het onderzoek staat onder leiding van dr. Rolf Fronczek. Doel van het onderzoek is de gevolgen van de hersenaandoening CAA af te remmen. Deze aandoening komt meer voor bij mensen die ouder zijn dan 65 jaar. Als het lukt om CAA af te remmen, hebben mensen met deze aandoening minder kans op hersenbloedingen, dementie en andere schadelijke gevolgen. Dit verbetert de kwaliteit van leven en verkleint de kans op vroeg overlijden.

Rommel in de hersenen

Bij CAA (Cerebrale Amyloïd Angiopathie) hoopt een bepaald eiwit (amyloïd) zich op in de bloedvaten van je hersenen. Hierdoor worden de bloedvaten steeds zwakker. Dat vergroot de kans dat de bloedvaten kapot gaan, met als gevolg een hersenbloeding. 

Bij een hersenbloeding scheurt er een bloedvat. Hierdoor kan er bloed in en rondom de hersenen stromen. Het bloed drukt een deel van het hersenweefsel weg. Dit raakt hierdoor beschadigd. Een hersenbloeding kan veel verschillende gevolgen hebben, zoals dementie. Welke gevolgen je hebt en hoeveel last je ervan hebt, verschilt van persoon tot persoon. Ook hangen de gevolgen af van de plaats van de beschadiging in de hersenen.

Iedereen kan een hersenbloeding krijgen, maar mensen met CAA hebben een grotere kans. Er is nog geen manier om deze eiwitten te verwijderen, of te voorkomen dat deze zich opstapelen.

Slaap helpt bij het schoonmaken

Kort geleden is ontdekt dat de hersenen zich tijdens de diepe slaap schoonmaken en stoffen zoals de schadelijke eiwitten wegspoelen. Goed slapen kan dus veel voor ons betekenen als het gaat om de hersenen.

De onderzoekers willen nu weten of een behandeling gericht op slaap mensen met CAA kan helpen. Dat doen ze op verschillende manieren. 

1. Diepere slaap: de onderzoekers willen met een veilig slaapmiddel zorgen voor diepere slaap. Dat zorgt voor een betere schoonmaak in de hersenen.

2. Minder prikkelingen: als de hersencellen geprikkeld worden, werkt het schoonmaken minder goed. Door een zenuw in de hals te stimuleren worden deze prikkelingen minder en werkt het schoonmaken mogelijk beter.

De onderzoekers meten het effect van deze behandelingen met een MRI-scan. Het LUMC heeft als enige ziekenhuis ter wereld een techniek bedacht om dit schoonmaaksysteem met een MRI-scan (Magnetic Resonance Imaging) in beeld te brengen.

Waarom steunt de Hersenstichting dit onderzoek?

Dankzij dit onderzoek hebben mensen met CAA mogelijk minder kans op een hersenbloeding en dementie. Ook kan deze behandeling mogelijk werken bij andere hersenaandoeningen waarbij stapeling van eiwitten een rol speelt. De Hersenstichting financiert belangrijke onderzoeken zoals deze, zodat er meer behandelingen komen die hersenaandoeningen genezen, stoppen of vertragen.

Hiermee draagt het onderzoek bij aan de missie van de Hersenstichting: gezonde hersenen voor iedereen. Daarom heeft de Hersenstichting dit onderzoek gesteund met € 400.000.

Meer over het onderzoek

Deelnemers aan het onderzoek worden 3 maanden behandeld en in totaal 6 maanden gevolgd. Er zullen 60 mensen met CAA meedoen. Een deel van hen heeft de erfelijke variant van CAA, ook wel de Katwijkse ziekte genoemd. Het andere deel heeft een niet-erfelijke variant van CAA.

Hoe pakken ze dit aan?

De deelnemers worden verdeeld in 3 groepen:

  • Groep 1 krijgt een behandeling met een sterk en veilig slaapmiddel.
  • Groep 2 krijgt een behandeling waarbij een zenuw in de hals wordt geprikkeld, waardoor het schoonmaaksysteem naar verwachting beter werkt.
  • Groep 3 krijgt beide behandelingen.

Er wordt tijdens het onderzoek 3 keer een MRI-scan gemaakt. Ook wordt er voor en na de behandeling een ruggenprik gedaan om te kijken of het eiwit beter wordt afgevoerd.

Welke resultaten verwachten de onderzoekers?

De onderzoekers verwachten dat de behandeling ervoor zorgt dat mensen dieper slapen. Ze denken dat hierdoor het schoonmaaksysteem beter werkt en dus meer schadelijke eiwitten afvoert. Dit verkleint de kans op hersenbloedingen en dementie.

Hoe ver is het onderzoek?

De verwachting is dat het onderzoek in 2024 nog start.

Wat is de volgende stap?

Als blijkt dat betere slaap zorgt voor een betere schoonmaak van de hersenen, kunnen hierdoor nieuwe behandelingen worden ontwikkeld. Voor mensen met CAA, maar ook voor andere hersenaandoeningen waarbij eiwitten zich ophopen. Voorbeelden hiervan zijn alzheimer en parkinson.

Wilt u meedoen aan dit onderzoek?

Heeft u vragen, of wilt u meedoen aan het onderzoek? Stuur dan een e-mail naar clear-brain@lumc.nl.