Somber of angstig? Dit is wat je kan doen

Door corona zijn de donkere januaridagen voor veel mensen nog donkerder dan andere jaren. Het kan ervoor zorgen dat je je somber of angstig voelt. Dit zijn hele menselijke eigenschappen. Maar wanneer spreken we van een depressie of angststoornis? En wat kun je eraan doen?  In de podcastserie Donkergrijze cellen vertelt psychiater Floortje Scheepers hier meer over. 

Ieder mens is kwetsbaar: we voelen ons allemaal wel eens somber of angstig. Bij een depressie of angststoornis zijn deze emoties ontregeld. Je voelt je dan zo somber of angstig dat je er geen controle meer over hebt.  

Scheepers: ‘Vroeger dachten we dat er bij deze mensen een bepaald defect in de hersenen was. Maar nu denken we meer in termen van kwetsbaarheid en disbalans. Ieder mens is kwetsbaar. Sommige mensen zijn net wat kwetsbaarder dan anderen en maken gedurende hun leven meer tegenslagen mee die hen uit balans brengen. Door deze optelsom kunnen ze zo ontregeld raken dat het niet meer lukt om zelf de balans terug te vinden’.  

Uitgaan van een disbalans is een hoopvollere boodschap dan uitgaan van een defect. Bij een disbalans ga je ervan uit dat je het kunt herstellen, bijvoorbeeld door medicatie of therapie. Bij een defect is dit veel moeilijker. 

Paardenbloemen en orchideeën  

Kwetsbaarheid hoeft niet negatief te zijn. Mensen met een bepaalde gevoeligheid zijn vaak heel krachtig in de juiste context. Floortje Scheepers vergelijkt dit met de groei van paardenbloemen en orchideeën: ‘de meeste mensen zijn paardenbloemen en groeien overal. Orchideeën niet: zij hebben specifieke omstandigheden nodig om tot bloei te komen. Maar áls ze deze omstandigheden gevonden hebben, zijn het prachtige bloemen.’ 

Blijf in verbinding 

Als je je somber of angstig voelt, heb je misschien de neiging om jezelf te isoleren en contact met anderen uit de weg te gaan. Maar Scheepers adviseert juist om het contact met anderen te blijven aangaan: ‘Probeer open te staan voor het perspectief van de ander en verbinding te houden. Je hebt de ander nodig.’ 

Floortje Scheepers is mede-initiatiefnemer van de tentoonstelling ‘Kwetsbaarheid en Kracht’. De tentoonstelling bestaat uit zwart-wit portretten, MRI-scans en interviews met psychiatrisch patiënten, professionals in de GGZ, familieleden van patiënten en andere mensen die nauw betrokken zijn bij de GGZ.  

Met deze tentoonstelling wordt aandacht gevraagd voor het feit dat iedereen kwetsbaar én krachtig is en dat wij vooral allen mens zijn. De eerste verhalen zijn te bekijken in een online tentoonstelling van het Museum van de Geest, samenwerkingspartner van de Hersenstichting. Kijk voor meer informatie op Online tentoonstelling over kwetsbaarheid en kracht | Museum van de Geest