In elke editie van het HersenMagazine worden de toekomstdromen van verschillende wetenschappers en hun onderzoeken vermeld.
Het HersenMagazine is een uitgave voor donateurs en relaties van de Hersenstichting. In dit magazine komen diverse interessante artikelen aan bod over hersenen en hersenaandoeningen. Donateurs die € 25 of meer per jaar doneren, ontvangen vier keer per jaar het magazine in hun brievenbus. Wilt u ook graag het HersenMagazine ontvangen? Word dan nu donateur!
Gezonde hersenen
Helmut Kessels wil het alzheimereiwit eerder opsporen
Hersenonderzoeker Helmut Kessels droomt ervan om het alzheimereiwit op tijd op te sporen. ‘Signalen van alzheimer kunnen vroeg optreden, soms wel tien tot twintig jaar voordat iemand de diagnose krijgt. Misschien moeten we eerder meten of het alzheimereiwit in de hersenen begint toe te nemen. Bijvoorbeeld bij mensen die vijftig zijn. Dan kunnen we nog proberen om de cognitieve reserve intact te houden, door mensen te stimuleren om mentaal actief te worden of te blijven. Het is belangrijk dat we lang vóór de eerste geheugenproblemen ingrijpen met bijvoorbeeld gedragstherapie. Want bij de diagnose alzheimer is het daarvoor waarschijnlijk te laat. Het mooiste zou zijn als we in de toekomst manieren vinden om de ophoping van het alzheimereiwit zelfs weg te halen.’
Voedingsonderzoeker Ondine van de Rest wil precies weten welke voeding goed is voor onze hersenen
Voedingsonderzoeker Ondine van de Rest hoopt dat ze over tien jaar concreter kan vertellen welke voeding goed is voor onze hersenen om dementie en mentale achteruitgang te voorkomen. ‘De studie naar het MIND-dieet, dat zich specifiek richt op voedingsmiddelen die hersencellen gezond houden, kan ons daarin ver brengen. Ik hoop dat mensen het belang van voeding meer gaan inzien en dat je er al vroeg mee moet beginnen. Al vanaf middelbare leeftijd gezond eten is vele jaren later terug te zien in de hersengezondheid. Goede voeding staat overigens niet alleen. Ook meer bewegen, mentaal actief blijven, niet roken en een gezond gewicht en gezonde bloeddruk zijn belangrijk. Dit jaar start er een groot onderzoek waarin het effect van al deze factoren tegelijkertijd onderzocht wordt. Het is een zevenjarig project, dus de resultaten hiervan laten nog even op zich wachten, maar ik adviseer om nu alvast aan de slag te gaan met deze preventief werkende factoren.’
Lees hier meer over voeding en de hersenen
Slaapexperts Beers en Wouterson hopen dat mensen hun slaapgedrag veranderen
Slaapexperts Floris Wouterson en Koko Beers van de Hersenstichting hopen dat in de toekomst mensen hun kennis over het belang van slaap vertalen in doen. ‘Mensen weten dat slaap belangrijk is, maar doen er nog te weinig aan’, zegt Beers. ‘De stap van kennis naar actie moet gezet worden.’ Wouterson sluit zich bij die droom aan. ‘Ik noem dat closing the gap. Mensen weten best dat ze voldoende moeten slapen, maar ze doen het nog te weinig. We hopen dat mensen hun kennis omzetten in daden.’
Lees hier meer over slaap en de hersenen.
Gezondheidspsycholoog Arie Dijkstra wil langetermijneffecten van gezond leven beter in kaart krijgen
Gezondheidspsycholoog van het UMCG Arie Dijkstra wil dat de langetermijneffecten van gezond leven beter in kaart worden gebracht. ‘Natuurlijk moet onderzoek naar de behandeling van hersenaandoeningen gewoon doorgaan. Misschien levert dat ook goede medicijnen op. Maar veel mooier is het om die aandoeningen te voorkomen. Helaas is er nog maar beperkt bewijs over welke leefstijl kan bijdragen aan die preventie. Daar zou veel meer langetermijnonderzoek naar moeten gebeuren. Pas als die kennis er is, kunnen we betere en effectievere campagnes voeren. Aan dat laatste wil ik dan graag mijn bijdrage leveren door nieuwe kennis te genereren uit wetenschappelijk onderzoek over wat werkt, en wat mensen kan helpen.’
Arfan Ikram hoopt dat er over tien jaar 40% minder gevallen van dementie zijn dan nu
Neuro-epidemioloog prof. dr. Arfan Ikram hoopt dat er over tien jaar 40% minder gevallen van dementie zijn dan nu. ‘De kennis over leefstijl moet veel vaker terecht komen bij preventiedeskundigen, huisartsen en de eerstelijnszorg. Zij moeten die vervolgens overbrengen op de bevolking. Als dat gebeurt zit je aan het begin van de keten en pak je het probleem bij de wortel aan.’ Ook pleit Ikram voor meer aandacht voor het ‘totaalplaatje’ van het lichaam. ‘Hersenen en lichaam horen bij elkaar. Ziektes aan andere organen hebben ook hun weerslag op de hersenen, en andersom. Daar is nu nog te weinig aandacht voor en dat zou ik verder willen onderzoeken.’
Repareren van hersenschade na vroeggeboorte
Baby’s die veel te vroeg worden geboren kunnen later in het leven problemen hebben met bijvoorbeeld bewegen, denken, leren en gedrag. In het UMC Utrecht proberen dr. Cora Nijboer en prof. Manon Benders nieuwe behandelingen te ontwikkelen voor pasgeborenen met hersenschade.
Toekomstdroom Cora Nijboer: ‘We willen graag vroeg in hun leven iets doen voor te vroeg geboren baby’s, omdat zij daar de rest van hun leven profijt van hebben. Met een betere hersenontwikkeling kunnen deze kinderen beter denken en leren, doen ze het later beter op school en hebben zij minder kans op problemen tijdens de ontwikkeling. Ik hoop dat ik daaraan vanuit het laboratorium een waardevolle bijdrage kan leveren.’
Toekomstdroom Manon Benders: ‘Voor de stappen in de kliniek is het onderzoek in het laboratorium essentieel. Zonder elkaar zouden we nooit zo veel kunnen betekenen voor baby’s met hersenschade. Mijn droom is dat we over bijvoorbeeld tien jaar de helft minder problemen zien bij de ontwikkeling van deze kinderen. Ook voor het gezin, familie en de maatschappij zou dat heel veel winst betekenen.’
De Hersenstichting en de Edwin van der Sar Foundation zetten zich, apart en gezamenlijk, al jaren in voor mensen met hersenletsel. Vanaf dit jaar werken beide organisaties nog nauwer samen. Daardoor kunnen meer mensen met hersenletsel worden geholpen bij hun herstel.
Toekomstdroom Annemarie van der Sar: ‘Kinderen en jongeren met hersenletsel kunnen moeilijk meekomen in het sociale en maatschappelijke leven. Dat merken we via bijvoorbeeld onze initiatieven The Class en de Ouder Kind Dag. En zij hebben nog een heel leven voor zich. Ik hoop daarom dat we, samen met de Hersenstichting, in de toekomst meer kunnen gaan betekenen voor deze jonge mensen.’
Toekomstdroom Merel Heimens Visser: ‘Het zou geweldig zijn als we over vijf jaar de succesvolle projecten van de Edwin van der Sar Foundation overal tegenkomen! Dat het UWV veel meer rekening houdt met mensen met hersenletsel, dat je in heel Nederland ook met hersenletsel kunt sporten en dat iedereen met een hersenaandoening zijn of haar droombaan kan bereiken. En dat we projecten wetenschappelijk volgen, om te onderzoeken hoe we ze nog betekenisvoller kunnen maken. De wisselwerking tussen onze organisaties levert ook inbreng voor de onderzoeksagenda van de Hersenstichting. We gaan ervoor!’
Onzichtbare gevolgen
Paulien Goossens wil dat de medische wereld meer oog krijgt voor onzichtbare gevolgen
Revalidatiearts Paulien Goossens wil dat de medische wereld meer oog krijgt voor de onzichtbare gevolgen van hersenaandoeningen. ‘Ik hoop dat alle dokters in Nederland ooit die onzichtbare gevolgen van hersenletsel herkennen. Juist als die gevolgen licht zijn, worden ze snel over het hoofd gezien. Toch lopen patiënten daardoor vaak vast in hun werk of relaties. Daarom is er niet alleen aandacht nodig voor de patiënt, maar ook voor hun naasten. Zij hebben behoefte aan uitleg over het ziektebeeld en moeten leren hoe ze de patiënt kunnen helpen bij het omgaan met de nieuwe situatie. Bovendien is het belangrijk dat artsen op de hoogte zijn dat cognitieve revalidatie patiënten kan helpen om het leven weer op te pakken. Pas dan zijn artsen in staat iemand goed door te verwijzen.’
Dirk Bertens wil meer effectieve methoden om met onzichtbare gevolgen om te gaan
Klinisch neuropsycholoog in opleiding dr. Dirk Bertens hoopt dat er over vijf jaar veel meer oog is voor de onzichtbare cognitieve gevolgen van hersenaandoeningen. ‘Dus niet alleen voor de patiënten met parkinson uit mijn huidige onderzoek. Onzichtbare gevolgen van parkinson, maar ook van andere hersenaandoeningen zoals MS, krijgen nog niet de aandacht die ze verdienen. Want ze grijpen diep in op iemands dagelijks leven. Ik hoop ook dat er meer effectieve methoden komen om met onzichtbare gevolgen om te gaan en ze, voor zover mogelijk, te bestrijden. Gelukkig zijn er op steeds meer plekken onderzoeksgroepen mee bezig, dus ik ben positief!’
Claudi Bockting wil terugval bij depressie verkleinen
Claudi Bockting, hoogleraar klinische psychologie in de psychiatrie, start binnenkort met de HERSTEL-studie. ‘Het doel is dat patiënten na een depressie volledig herstellen. Ik hoop dat ik met dit onderzoek het lijden van mensen met een depressie substantieel kan verminderen. Ongeveer 20 tot 30% van de mensen met een depressie herstelt onvoldoende na een behandeling. Het risico is dan groot dat ze snel terugvallen. Het zou fantastisch zijn als onze nieuwe aanpak een gunstig effect heeft op de lange termijn, zodat veel minder mensen opnieuw een depressie krijgen.’